Baaristii ugu horeysay ayaa cadeysay in la xaday 21 Milyan oo dollar oo kamid aheyd lacagihii kasoo xarooday fasaxa shaqada iyo dal jooga ajnabiga, tan iyo 2018-kii.

Dhawaan waxaa bilaaban doonta maxkamadeynta dadka ku eedeysan maqnaashaha lacagtaas. Dadka Soomaalidu badankooda kama doodayaan musuq miyaa ka jira hay’adaha dowladda?.

Waa adag tahay inay su’aashaas kusoo dhacdo qof xogagaal u ahaa Soomaaliya tan iyo 2004-tii, laakiin waa lagu kala aragti duwanaan karaa sida loo wajahayo iyo waqtiga. Hay’addo kale oo dowladeed ayaa dhawaan la filayaa in lagu bilaabo baaris la xiriirta musuq-maasuq.

Sababta aan loo inkiri karin in musuq naafeeyay hay’adaha kala duwa ee dowladda Soomaaliya, waxaa ku cadeynaya dhamaan dadkii iyagoo sabool ah xilalka ka qabtay dowladda ee sanadaha kooban xafiisyada joogay maanta waa milyaneero dabaqyo dhaadheer ku leh Soomaaliya, Kenya, Turkiga iyo Imaaraadka Carabta.

Qof laba ama saddex sano xil ka hayay dowladda Soomaaliya oo mushaarkiisa ahaa saddex kun ama afar kun oo dollar haddana milyaneer noqday cadeyn badan uma baahna inuu ku kacay xatooyo xoolo dadweyne.

Sidaas darteed lagama doodayo dalka ma la dhacay, balse warbixintaan waxaa kusoo koobi doona waxa ugu yar ee laga faa’iido doono dagaalka musuqa ee hadda socda.

Boqolaal siyaasiyiin iyo maamulayaal Soomaali ah oo la ogyahay inay haystaan xoolo ay dalka kasoo dhaceen ayaa dhinaca kale weli haystay sharaf bulshada xageed ah. Dadka waxay ku amaanan inay xoolo fiican tabcadeen mudaddii ay xilka hayeen, iyagana ceeb lama aheyn ee waa ku faanayeen qaarkood.

Hadda, haddii uu dagaalka musuqa sii socdo waxaa bilaaban doonta in la kala miirmo. Waxaa yaraan doonta la-macaamilka togan ee bulshada ee dadka noocaas ah, iyaguna waa joojin doonaan inay ku faanaan falkaas foosha xun.

Ugu yaraan dagaalka musuqa waxa uu noqon doona mid kala sooca dadka, oo sumadeeya dadka iyaga oo fara maran dowladda u shaqo tegay sanado kadibna soo laabtay iyaga oo milyaneero ah.

Isla dadkaasina hadda kadib sharaf kuma dareemi doonaan hantida sidaas kusoo gashay, waxaana bilaaban doonta inay dhuuntaan ama is-dhaqaan oo dhaqaalaha dalka celiyaan, kuwa hadda ku howlana ay nabad galiyaan.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa Jimcihii markale ka hadlay la-dagaalanka musuq-maasuqa, wuxuuna ugu baaqay dhamaan dadka ku eedeysan xatooyo xoolo dadweyne inay sharciga horyimaadan oo gar baxaan.